JEE MAIN - Mathematics Hindi (2022 - 29th June Morning Shift - No. 2)
Explanation
दिया गया,
$$x{{dy} \over {dx}} - y = \sqrt {{y^2} + 16x} $$
$$ \Rightarrow x{{dy} \over {dx}} = y + \sqrt {{y^2} + 16x} $$
$$ \Rightarrow {{dy} \over {dx}} = {y \over x} + \sqrt {{{\left( {{y \over x}} \right)}^2} + 16} $$
यह एक समांगी अवकल समीकरण है।
माना $${y \over x} = v$$
$$ \Rightarrow y = vx$$
$$ \Rightarrow {{dy} \over {dx}} = v + x{{dv} \over {dx}}$$
$$\therefore$$ $$v + x{{dv} \over {dx}} =v+ \sqrt {{v^2} + 16} $$
$$ \Rightarrow $$ $$ x{{dv} \over {dx}} = \sqrt {{v^2} + 16} $$
$$ \Rightarrow {{dv} \over {\sqrt {{v^2} + 16} }} = {{dx} \over x}$$
दोनों पक्षों को एकीकृत करने पर, हम प्राप्त करते हैं
$$\int {{{dv} \over {\sqrt {{v^2} + 16} }} = \int {{{dx} \over x}} } $$
$$ \Rightarrow \ln \left| {v + \sqrt {{v^2} + 16} } \right| = \ln x + \ln c$$
$$ \Rightarrow v + \sqrt {{v^2} + 16} = cx$$
अब, $$v = {y \over x}$$ रखने पर, हमें प्राप्त होता है
$${y \over x} + \sqrt {{{{y^2}} \over {{x^2}}} + 16} = cx$$
$$ \Rightarrow {y \over x} + \sqrt {{{{y^2} + 16{x^2}} \over {{x^2}}}} = cx$$
$$ \Rightarrow y + \sqrt {{y^2} + 16{x^2}} = c{x^2}$$ ...... (1)
दिया गया, $$y(1) = 3$$
$$\therefore$$ जब x = 1 तब y = 3
समीकरण (1) में रखने पर हमें प्राप्त होता है,
$$3 + \sqrt {9 + 16} = c.\,1$$
$$ \Rightarrow c = 8$$
$$\therefore$$ समीकरण का हल,
$$y + \sqrt {{y^2} + 16{x^2}} = 8{x^2}$$
अब, y(2) का अर्थ है जब x = 2 तब y = ?
$$\therefore$$ $$y + \sqrt {{y^2} + 16 \times 4} = 8 \times 4$$
$$ \Rightarrow y = 15$$
Comments (0)
